Herken jij dat? Ben je lekker op vakantie, krijg je last van je darmen en buikpijn. En daar zit je uiteraard helemaal niet op te wachten. Wil je weten waarom dit nou juist op vakantie veel voor komt en wat je er tegen kunt doen? Lees dan vooral even verder.

Je kunt met name op vakantie last van darmklachten krijgen, doordat dan alles anders is dan thuis: het eten, de hygiëne, je dagritme. En dat kan effect hebben op de spijsvertering. Hieronder lees je wat je kunt doen om darmproblemen, zoals verstopping (obstipatie) en diarree te voorkomen of hoe je er weer vanaf kunt komen.

Obstipatie

Je zal niet de enige zijn die last van verstopping krijgt zodra je op vakantie gaat. Door een jetlag, vieze toiletten onderweg en op de camping of een gebrek aan privacy kan de stoelgang verstoord raken. Op zich kan het geen kwaad wanneer de ontlasting een paar dagen op zich laat wachten. Meestal komt het ritme daarna vanzelf weer op gang. Je kunt de spijsvertering weer op gang helpen door vezelrijk te eten, veel water te drinken en je niet te druk te maken. Hygiëne helpt ook een handje mee. Op een vies toilet kun je lastiger ontspannen dan op een schoon toilet. Verder is regelmaat van belang. Plan een vast moment en neem echt even de tijd voor een toiletbezoek.

Het wordt wat anders als je echt last krijgt: bijvoorbeeld van darmkrampen of een opgeblazen buik. Of als de verstopping langer dan enkele dagen aanhoudt. Als de nood echt aan de man is, kun je naar laxeermiddelen grijpen. Maar doe dit echt pas als niks anders helpt.
Is verstopping voor je een bekend vakantieprobleem, overleg dan van tevoren met je huisarts of apotheek welk middel voor je geschikt is. Het meest onschuldig zijn middelen voor meer en zachtere ontlasting (zemelen en psylliumzaad) of middelen die vocht in de darmen vasthouden (lactulose en lactitol). Voorkom gewenning en gebruik laxeermiddelen niet te vaak en te lang.

De juiste voeding
Om te voorkomen dat je verstopt raakt of om de verstopping te doorbreken is het van belang dat je de juiste voeding neemt. Vezelrijk eten is altijd goed. Vezels vind je in groenten, fruit, volkorenproducten, aardappelen, muesli, noten, gedroogd fruit (zoals abrikozen of pruimen) en in zemelen. Ben je in een land waar de bakker alleen wit (stok)brood bakt? Maak dan zelf het ontbijt vezelrijker met yoghurt en muesli, zemelen of gedroogd fruit. Je kunt die ingrediënten ook gemakkelijk in de koffer meenemen.

Veel vocht is onmisbaar voor de spijsvertering. Drink twee liter water of eventueel andere dranken per dag, zoals bijvoorbeeld thee. En als je in een warm klimaat verblijft of als je zemelen gebruikt, mag het nog wel meer zijn. Zemelen nemen namelijk veel vocht op in de darmen en dus moet je ook veel drinken als zemelen eet.

Beweeg voldoende
Op vakantie luier je misschien meer dan je gewend bent. Hier wordt de spijsvertering ook snel lui van wat obstipatie kan veroorzaken. Beweging zorgt ervoor dat de darmen ‘meebewegen’, zodat de spijsvertering soepeler verloopt. Zorg er dus voor dat je voldoende in beweging blijft door bijvoorbeeld lekker te gaan wandelen, fietsen of zwemmen.

Diarree

Bij de één zit de boel verstopt, de ander krijgt juist last van een veel te snelle stoelgang. Maar liefst 30 tot 50 procent van de vakantiegangers krijgt, met name in (sub)tropische landen, last van reizigersdiarree. Een heel vervelende aandoening die de vakantiepret behoorlijk kan bederven. De remedie is: veel drinken, in de buurt van het toilet blijven en uitzieken. De darmklachten moeten dan in drie tot vijf dagen over zijn. Zo niet, ga naar de dokter. Dat geldt zeker bij bloed en slijm in de ontlasting en/of hoge koorts. Hét grote gevaar van diarree is uitdroging. Dat kan ontstaan als de diarree heftig is, als je ook nog moet braken of koorts krijgt, als je weinig kunt drinken en als je in een warme omgeving verblijft. Je verliest dan niet alleen veel vocht, maar ook mineralen.

Hoe herken je uitdroging?
Je wordt wat suffig, hebt een droge mond, krijgt last van duizeligheid of hoofdpijn, je plast bijna niet meer en de urine is heel donker van kleur. In dat geval is het zaak zo snel mogelijk naar een dokter te gaan. En bij twijfel ook, want uitdroging kan zeer ernstige gevolgen hebben, zoals bewusteloosheid, nieraandoeningen en shock.

ORS en Veel drinken
Je kunt veel narigheid voorkomen door ORS (Oral Rehydration Salts) mee te nemen in je bagage. Dit is een mengsel van zouten en suikers. Opgelost in water zorgt het ervoor dat water extra snel wordt opgenomen in het lichaam. De darmen hebben namelijk suikers en zouten nodig om voldoende vocht in het lichaam op te nemen.
Heb je geen ORS bij je? Dan kun je zelf ORS maken door acht afgestreken theelepels suiker en één afgestreken theelepel zout op te lossen in één liter schoon water.

Je moet echt véél drinken bij diarree, in elk geval een groot glas per keer dat je naar het toilet moet. Reizigersdiarree is erg besmettelijk. Krijgt een reisgenoot diarree, wees dan zelf ook extra voorzichtig. Gebruik bijvoorbeeld een apart toilet en drink niet uit dezelfde fles.

Probiotica bij antibiotica
Sommige mensen hebben op vakantie baat bij het gebruik van probiotica. Dit zijn (zuivel)drankjes of voedingssupplementen die een verstoorde darmflora kunnen versterken. Het is wetenschappelijk bewezen dat het zinvol is om bij het gebruik van antibiotica ook probiotica te gebruiken. Ongeveer 20 procent van de mensen die antibiotica gebruikt, krijgt diarree. Probiotica kan dit helpen voorkomen. Probiotica kan in poedervorm mee in de bagage of anders is zuivel met probiotica meestal wel bij de plaatselijke supermarkt te krijgen.

Hygiëne
Reis je door Afrika, Zuid-Amerika of Azië, of kampeer of trek je op een primitieve manier, dan kan de buik gemakkelijk van slag raken door besmet voedsel of vervuild water. Drink daarom geen kraanwater, koop alleen mineraalwater of andere dranken uit goed afgesloten flesjes of blikjes en weiger ijsklontjes in drinken. Die ijsklontjes zijn immers vaak gemaakt van kraanwater en kunnen dus vervuild zijn.
Geen veilig water voorhanden? Drink dan liever thee, omdat dit met gekookt water is bereid.

Wat betreft voedsel is het slim om verpakt eten te kopen of om te eten in goedlopende restaurants. Eten van stalletjes op straat kan heerlijk zijn, maar biedt meer gevaar dan eten in een gerenommeerd restaurant. Je kunt de gok wagen als besmettelijke waar zoals kip, vis of vlees goed gekoeld is en het eten ter plekke wordt bereid en echt heet wordt opgediend. Geschild fruit, salades of onverpakt schepijs blijven altijd riskant.

Het gevaar van cruises
Eén van de meest bekende veroorzakers van reizigersdiarree is het norovirus. Dit virus verspreidt zich vooral via rauw voedsel dat niet wordt verhit, zoals frambozen en oesters. Dit voedsel is eerder in contact gekomen met vervuild water. In 2011 promoveerde de epidemioloog Linda Verhoef van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu op onderzoek naar dit virus. Zij wijst daarbij op het gevaar van cruises. “Cruiseschepen zijn erg bevattelijk voor norovirus-uitbraken, omdat hier veel mensen samenkomen die elkaar kunnen besmetten. Het aantal uitbraken op cruiseschepen met een nieuwe variant van het norovirus is een voorbode van veel ziektes op het land in de daaropvolgende winter. Cruiseschepen zijn dus een soort antennes voor het oppikken van nieuwe varianten.”